Ziemniaki po Cabańsku

Historia potrawy:

Cabanie to potomkowie ludności napływowej, która osiedliła się na ziemi chrzanowskiej w okresie najazdów tatarskich w XIII wieku. Ci pierwotni byli pasterzami (czabani) pilnującymi zwierząt potrzebnych do wyżywienia wielkich armii tatarskich najeżdżających Europę od wschodu. Po nagłej śmierci przywódcy chana tatarskiego, armia wycofała się, a cześć pasterzy pozostała na ziemiach podbijanych, stając się właścicielami wielkich stąd bydła. Podstawową potrawą przygotowywaną przez doglądających stada pasterzy były pieczone ziemniaki z warzywami. Było to to proste danie przyrządzane w okresie tzw. „wykopek”.

Na przestrzeni lat sposób przyrządzania potrawy uległ zmianie – począwszy od wymiany garnka glinianego na bardziej wytrzymały i dostępny – żeliwny, po sposób podawania potrawy z tradycyjnego – na liściach kapusty, na współczesny. Zmieniła się także nazwa potrawy z ziemniaków pieczonych na ziemniaki po cabańsku, jednakże jej smak oraz zapach pozostał niezmienny. Sposób przyrządzania potrawy stanowi swego rodzaju obrzęd, w którym zadaniem kobiet jest przygotowywanie składników potrawy, a zadaniem mężczyzn dopilnowanie, aby była właściwie upieczona. Potrawę można podawać z kubkiem kwaśnego mleka, maślanki, kefiru, bądź ogórkiem kiszonym. Niegdyś serwowano ją z podpiwkiem.

Składniki: (na 8-litrowy garnek)

• 10 kg ziemniaków
• 1 kg cebuli
• 0,5 kg marchewki
• 2 kg kiełbasy
• 1 kg surowego wędzonego boczku
• nać pietruszki
• pieprz i sól
• ewentualnie burak do smaku

 Wykonanie:

Na dno garnka kładziemy skórę z boczku. Następnie układamy warstwami: ziemniaki pocięte w kilkucentymetrowe kostki, kilka plasterków marchewek, poszatkowaną nać pietruszki, plasterki kiełbasy i boczku, plasterki cebuli, sól i pieprz. Całą operację powtarzamy aż garnek się wypełni. Produkty uszczelniamy liściem kapusty, mocno dociskamy, nakrywamy darniem lub pokrywką. Wstawiamy na ogień. Czas pieczenia - na wyczucie. Po upieczeniu wyrzucamy wszystko z garnka do większego naczynia i serwujemy na liściu kapusty.